Geboorteplan schrijven

Het is goed om je eigen wensen helder te hebben. Zo behoud je controle over je eigen geboorteproces. Wel zo prettig als je weet wat je te wachten staat en hoe je ermee om wilt gaan. Een geboorteplan is dé houvast voor zorgverleners bij speciale omstandigheden. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom bijvoorbeeld jouw vaste zorgverlener niet aanwezig kan zijn bij de geboorte. In dat geval geeft het geboorteplan duidelijkheid aan de vervangende zorgverleners. Ook als er onverwachte gebeurtenissen tijdens de geboorte voorkomen, kan je aangeven altijd betrokken te willen zijn bij de beslissingen. Het geboorteplan wordt door de meeste zorgverleners aangemoedigd.

Bovendien schept het geboorteplan helderheid tussen jullie en andere betrokkenen. En ook natuurlijk tussen jou en je partner. Jullie kunnen samen bespreken wat jullie verwachtingen zijn van de geboorte en van elkaar.

De drie stappen voor het schrijven van jullie geboorteplan

1. Ga eens een avondje (of twee) rustig zitten. Je kan gaan brainstormen over alles dat je tegen kunt komen tijdens de geboorte. Hieronder vind je al een uitgebreide lijst met voorbeelden.
2. Bespreek alles met de verloskundige. Het is handig om vooraf te weten of je wensen haalbaar zijn en hoe jullie samen tot overeenstemming kunnen komen om daar toch zo veel mogelijk aan te voldoen.
3. Schrijf je uiteindelijke geboorteplan. Nu je hebt kunnen bepalen wat haalbaar is en wat voor jou de belangrijkste punten zijn, kun je je geboortewensen netjes opstellen. Het liefst beperk je je tot een enkele A4: de zorgverleners kunnen dan in één oogopslag zien wat de bedoeling is. Mocht je echt meer in het geboorteplan kwijt willen, beperk je dan tot twee A4’tjes en zet het belangrijkste bovenaan. Besef je wel dat niks in het geboorteplan voor 100% vaststaat. Je kan altijd van gedachten veranderen. Zorg dat jullie geboortewensen helder zijn tussen de acht en zes weken voor de uitgerekende datum.

Voorbeelden om over na te denken

Hieronder staan wensen die in het geboorteplan kunnen staan. Je neemt de punten op die voor jou het meest belangrijk zijn. Dit is slechts een voorbeeld van wat je allemaal kunt opnemen, bedoeld om jou alvast een idee te geven van waar je aan kunt denken.

Medisch algemeen

• Vraag om waar mogelijk weeën als golvingen te benoemen;
• Het woord ‘pijn’ te vermijden;
• In het geval van een voorgestelde procedure, horen jullie graag zowel de voordelen als de risico’s en wil je de tijd en ruimte hebben om dit samen te bespreken en een besluit te nemen.

Omgeving en begeleiders

Gaan jullie naar het ziekenhuis of is de geboorte thuis?

Wie zijn erbij?

Voor de geboorteomgeving kun je kiezen voor:

• Gedimd licht;
• Zo min en zacht mogelijke gesprekken;
• Jullie muziek of ontspanningsaudio’s kunnen afspelen;
• Geboorteaffirmaties in het zicht;
• Etherische oliën verdampen.

Wil je de in- en uitloop van medisch personeel beperken?

Mogen er foto’s of video’s gemaakt worden? Zo ja, wie doet dit?

Heb je er bezwaar tegen als er studenten of artsen in opleiding aanwezig zijn?

Communicatie

Wanneer is afwijking van het geboorteplan oké?

Wil je dat medisch personeel je informeert over handelingen rond de bevalling?

Wil je betrokken worden bij beslissingen over jou, je kind of je begeleiders? Zo ja, welke beslissingen?

Mocht je niet in staat zijn zelf beslissingen te nemen, wie mag ze dan voor je nemen?

Geboorte

• Uiteraaard wacht je op een spontane start van het geboorteproces als je intuïtief wilt bevallen. Tot en met 42 weken kun je enkel natuurlijke manieren om de geboorte te laten starten overwegen (natuurlijke inleiding), tenzij medisch noodzakelijk.
• Het monitoren van de baby kan met behulp van een doptone/doppler in plaats van een CTG-machine. Tenzij omstandigheden vragen om uitgebreidere of inwendige monitoring. Als CTG nodig is kun je verzoeken om een draadloze monitoring.
• Voorkom druk door tijdslimieten uit het AML protocol. Als het geboorteproces rust, kun je dit afwachten en zelf ook even rusten.
• Liever de vliezen intact laten totdat ze vanzelf openen.
• Beperk het toucheren zoveel mogelijk of zie hier helemaal vanaf. Je kunt ook vragen of ze het aantal centimeters voor zich willen houden.
• Wil je gebruik maken van een bad of douche?
• Hoe denken jullie over pijnstilling? Het gebruik van het woord ‘pijn’? Gebruik bijvoorbeeld liever de zin: “Ben je nog comfortabel?”
• Vertel dat jullie de ‘moeder geleidde ademhaling’ willen gebruiken en willen dat jullie baby fysiologisch, met de natuurlijke uitdrijvingsreflex, geboren wordt. Om die reden wil je daarom ook geen pers-aanwijzingen krijgen.
• Hoe denken jullie over inknippen (episiotomie) van de perineum? Bereid je voor op het behoud van een intact perineum en aanvaard dat je mogelijk in zou kunnen scheuren. Vraag of er alleen in geval van nood een knip gezet zal worden. Je kunt er ook om vragen de perineum niet aan te raken op warme kompressen na.
• Welke houdingen wil je tijdens het geboorteproces aan kunnen nemen? Wil je voorkomen dat je op je rug beland? Mag je herpositionering-technieken gebruiken als de baby nog niet optimaal voorligt?

Na de geboorte

• Wie pakt de baby aan als hij/zij geboren is?
• Mag de baby drooggewreven worden en niet gewassen? De vernix is goed voor de huid van de baby.
• Vraag of iedere standaard handeling met jullie kindje vóóraf met jullie besproken wordt.
• Als de geboorte ongestoord en soepel is verlopen is er niets op tegen om ook de placenta natuurlijk geboren te laten worden. Dus zonder manipulatie, injectie of tijdslimiet van zestig minuten.
• Wanneer wordt de navelstreng doorgeknipt? Vind je het belangrijk dat deze uitgeklopt is of wil je misschien zelfs een lotusgeboorte?
• Wil je de placenta bewaren?

Borstvoeding

Om de borstvoeding goed te laten verlopen is het fijn als jullie baby de mogelijkheid krijgt om zelf naar de borst te kruipen (breast crawl) en zelf, zonder hulp, kan aanhappen.

Hoe staan jullie tegenover toediening van vitamine K? Vitamine K wordt toegediend aan baby’s die borstvoeding gaan krijgen.

Hechten/binding

Voor de binding met jullie baby is het fijn als je direct na de geboorte een tot twee uur lang ongestoord huid-op-huid-contact met jullie baby kunnen hebben (golden hour). Vraag daarom om de nacontroles, zoals wegen en meten, uit te stellen.

In geval een keizersnede onvermijdelijk is

Bovenstaande vragen zijn ook van toepassing bij een keizersnede. Ook dan kun je verzoeken om de navelstreng uit te laten kloppen, onmiddellijk huid op huid contact, de vernix te laten zitten en de baby zelf te laten aanhappen. Weten jullie het geslacht van jullie kindje nog niet? Vraag dan om dit niet bekend te maken, omdat jullie dit graag zelf willen ontdekken.

Vraag er in ieder geval om dat de vader/geboortepartner te allen tijde bij de baby kan blijven. Tevens kun je voorstellen dat jullie eigen zorgverlener (verloskundige) bij de keizersnede aanwezig is.

Ten slotte wil ik jullie nog een artikel meegeven over ‘vaginal seeding’ na een keizersnede. De gedachte is dat een baby die steriel wordt geboren via een keizersnede belangrijke bacteriën uit de vagina van de moeder misloopt. Dat dit gevolgen heeft voor de microbioom in de darmen van de baby is inmiddels bewezen en dit kan leiden tot een aantal auto-immuunziekten. Maar er zitten ook wat nadelen aan. Komen er een auto-immuunziekten voor in de familie, dan zou ik dit zeker overwegen.